Alles over de markt en standwerkers van toen en nu
De Markten wie kent de markt nou niet? en iedereen is er ongetwijfeld een keer geweest maar hoe lang bestaat de markt en hoe is hij deze ontstaan? De markt zoals wij die kennen is gelegen in de open lucht en heeft geen deuren of muren, je loopt er zo op. Verder is de communicatie ongedwongen en de vrijblijvende sfeer tussen de koopman en de klant wordt erdoor verhoogd.
Het is de plaats voor onverwachte koopjes en onverwachte ontmoetingen, niet iedereen zal voor een koopje komen, maar ook om te zien en gezien te worden. Markten brengen gezelligheid en sfeer, zeer belangrijke sociale contacten en heeft een erg belangrijke functie in het voorkomen van eenzaamheid wat zeker niet onderschat mag worden, een tijdelijke vlucht uit het dagelijkse isolement. Daarnaast is de markt gezond omdat een mens op een markt moet lopen dus veel beweegt wat de bloedsomloop en conditie bevorderd. Voor een praatje hier en daar is de markt ook ideaal voor sociale contacten. Daar kan geen Facebook, Instagram, WhatsUp of welke sociale media dan ook aan tippen. De markt bezoeken, het zou verplicht moeten zijn ;-)
De handel uitvoeren door de mens is al duizenden jaren oud. Het was in het begin meer ruilhandel tussen verschillende stammen en volkeren. Toen men met munten (geld) ging werken kreeg de handel een andere vorm. Markten zoals wij deze kennen in het westen van Europa ontstonden rond het jaar 1000. Een handelaar kun je worden, vaak is het ook een gift en zit de verkoop in je bloed. Het is naast prostitutie een van de oudste beroepen in de wereld. Als zakenman, zakenvrouw of entrepreneur wil je graag slagen en aanzien krijgen en moet je de economische activiteiten van je doelstellingen ontplooien met een redelijk winstoogmerk, gebruikmakend van eigen (of geleend) vermogen. Als geslaagde handelaar ben je dan financieel onafhankelijk en ligt de wereld voor je open!
De ambiance en charme van de historische gebouwen - die de markt dikwijls omringen - geven de (binnen) stad dat extra charmante gevoel. Hier op de marktpleinen heeft zich heel wat af gespeeld. Vroeger nam het marktplein een centrale plaats in voor het volk, je vond er de kerk, het raadhuis, de waag en de herberg, ook was het een plaats waar de berechting van de "foute" burger plaatsvond. De zondebok, galg of de guillotine hadden in de 17e en 18e eeuw op de markt een vaste plek. Dit behoort gelukkig tot het verleden, wat er over is gebleven is de levendigheid en het markt shop plezierig die er op een marktdag te vinden is.
In het verre verleden waren er in Holland geen markten omdat men hier simpelweg geen behoefte aan had. Pas nadat men meer produceerde en oogstte dan men nodig had (er ontstond dus een overschot) ontstond er de behoefte om te ruilen met andere families. Langzamerhand groeide, naast de zelfvoorziening, een primitieve vorm van 'markt' organisatie. De staat speelde hier handig op in en verleende het marktrecht, het recht om in een dorp of stad een jaar- of weekmarkt te houden om zo de economie te bevorderen en een extra belasting te heffen op goederen en tolheffingen op marktkooplui en bezoekers.
Bepaalde ontmoeting plaatsen werden gecreëerd alwaar men kwam om te ruilen. Dat waren meestal de pleinen in het centrum van het dorp of de bruggen en doorvoer kanalen in de grotere plaatsen. In het begin kregen de bewoners van de stad het recht om bijvoorbeeld een zak bonen voor een stuk vlees te ruilen en een zelf geweven mantel te ruilen voor een koe. Naderhand kwamen de stadsbestuurders terug op hun 'protectie' en kreeg de ruilhandel ook van buitenaf een extra impuls. Het was van belang om "vreemde" goederen te verkopen op de markt om zo de economie op gang te brengen. Hierdoor ontstonden ook berijdbare wegen en was het veiliger om in konvooi te rijden naar een jaarmarkt in een andere regio
Maar echte markten gingen pas ontstaan toen het muntenstelsel werd ingevoerd. De stad die met de eer strijkt van eerste marktstad in het oude Holland is waarschijnlijk Zwolle, rond het jaar 1000. Slimme 'burgers' brachten het marktwezen op gang door aan de in Zwolle gelegerde soldaten etenswaren en goederen te verkopen. Spoedig volgde ook de handel met levend vee. Maastricht zou daarna snel zijn gevolgd met het invoeren van vaste marktdagen. Natuurlijk was er al handel ten tijden van de Romeinen maar toen deze verdreven werden uit het westen van Europa werd er eeuwen lang geen structuur in de markt handel en wandel aan gebracht. Nu er marktrechten werden uitgegeven door de stads bestuurders bracht dit de onderlinge handel weer op gang. De overheid hielp een handje mee maar men diende wel belasting te betalen en zich aan de geldende marktregels zoals de marktverordening te houden.